Jan, Jans en de kinderen is een strip van Jan Kruis die in 1999 werd overgedragen aan studio Kruis met diverse tekenaars en schrijvers. De strip verscheen voor het eerst in 1970 in het damesblad Libelle, en beschrijft de avonturen van de familie Tromp.

Achtergrond

De familie bestaat uit vader Jan, moeder Jans, de dochters Karlijn en Catootje en nakomertje Gertje. Het huisgezin wordt gecompleteerd door De Rode Kater, Lotje de teckel en de Siamese poes Loedertje. Daarnaast spelen ook onder meer Jeroen, het vriendje van Catootje, nicht Hanna (een BOM-moeder), opa Gerrit (de vader van Jan), en opa's vriendin Moeps een rol in de verhalen.

Naast de wekelijkse strip in Libelle zijn er door de jaren ook 45 albums uitgebracht, en zijn er stickers, schoolagenda’s, badspullen enz. op de markt gebracht.

In april 1999 startte de Stichting Volksgezondheid en Roken (Stivoro) een campagne tegen het meeroken van kinderen. Aan deze campagne verleenden Jan Kruis en zijn stripfiguren hun medewerking. In het bewuste filmpje bezoekt Opa zijn pasgeboren kleinzoon Gertje maar moet van Jan zijn sigaar uitdoen ("Ik ben onverbiddelijk").

Vanaf oktober 2005 werd de musical Jans, Jans en de kinderen opgevoerd, met teksten van Niek Barendsen die ook de Rode Kater speelt, en muziek van Henny Vrienten. Plien van Bennekom speelt moeder Jans in deze musical. En de rol van Jeroentje wordt gespeeld door Alex Klaasen, die ook de rol van Harold, Opa, enkele dieren en vele andere karakters op zich neemt.

De uitdrukkingen Hoi, pipeloi en je-weet-wel-kater zijn afkomstig uit deze strip.

Personages

Mensen

Gezin Tromp

• Jan is de vader in het gezin. In de loop der tijd evolueert hij van een traditioneel-conservatieve kostwinner in een moderne vader. Hij heeft al verschillende baantjes gehad; eerst werkte hij bij een oliemaatschappij, later was hij o.a. schrijver.
• Jans is de moeder in het gezin. Zij maakt eveneens een evolutie door van traditionele huisvrouw tot moderne moeder. Ze heeft een tijdje een politieke carrière nagestreefd met een partij uitsluitend voor vrouwen, maar gaf dit op toen Gertje geboren werd. In deze periode ging ook haar karakteristieke knot eraf; in de jaren 00 volgde een tweede metamorfose. Ter gelegenheid van het 40-jarig jubileum heeft Jans haar knot teruggekregen; hiervoor bezocht ze dezelfde kapper (Antoine) bij wie ze in album 4 naar "de progressieve vrouw van 1974" werd gemodelleerd tot groot ongenoegen van de rest.
• Karlijn: de oudste dochter van het gezin.
• Catootje: de jongste dochter van het gezin.
• Gertje is een nakomertje, genoemd naar Jans vader. Hij is de enige in de strip die duidelijk ouder wordt: bij zijn introductie in album 23 was hij nog een baby, maar in de huidige strips een peuter van een jaar of 2.

Familie, vrienden en kennissen

• Jeroentje is het beste speelkameraadje van Catootje, al houden ze vol dat ze verloofd zijn. Samen met Catootje haalt hij allerlei kattenkwaad uit. Hij is een ontzettende grapjas, begroet mensen met de inmiddels bekende kreet "Hoi Pipeloi!", en zegt gedag met "Aju Paraplu!". Aanvankelijk vindt de familie Jeroen maar een rare jongen (op de begroeting "Dag Jeroen" reageert hij met "Poep aan je schoen!"), maar al snel sluiten ze hem in hun harten.
• Opa Tromp (Gerrit Tromp) is de vader van Jan. Hij is op veel gebieden nog uiterst conservatief, maar mag zijn kleinkinderen graag verwennen. Vooral Catootje heeft een speciaal plekje in zijn hart.
• Moeps is de vriendin van opa Tromp. Ze ontmoetten elkaar op latere leeftijd, na het overlijden van haar echtgenoot (die overigens niet genoemd wordt). Moeps' meisjesnaam is Pepernoot. Jan Kruis heeft ooit een korte tijd een strip over Moeps Pepernoot gemaakt maar dat karakter lijkt in niets op de Moeps uit de 'Jan-Jans'-strips.
• Gijs is de oudere broer van Jan. Hun vader zit soms op Jan te mopperen en dan zegt hij dat Gijs het veel beter doet. Gijs is een onzichtbaar personage, er wordt alleen soms over hem gesproken.
• Harold is een vriend van Jeroentje en klasgenoot van hem en Catootje. Hij concurreert met Catootje om Jeroentjes vriendschap. In album 12 komt hij samen met zijn vader in de straat wonen. Zijn ouders zijn gescheiden en hij heeft een klein zusje dat bij zijn moeder woont. Harold wordt vaak door zijn vader verwend en krijgt daarom het nieuwste van het nieuwste. Zo gaat hij vaak samen met Jeroentje spelen met zijn bestuurbare auto of locomotief. Catootje mag dan nooit meedoen. 'Dat is niets voor meisjes', zeggen de jongens dan. Harold komt nog regelmatig voor in de boeken van Jan, Jans en de kinderen.
• Thomas is het huidige vriendje van Karlijn. Na haar oude vriendjes Mike, Ho-Wang en Arend-Jan blijft het een tijdje stil totdat Karlijn Thomas ontmoet.
• Germaine is een vriendin en klasgenoot van Karlijn. In album 33 is zij een gespreksonderwerp. Karlijn vond haar in het begin een verwaand meisje maar later zijn ze wel vriendinnen geworden.
• Hanna is een feministe en de BOM-nicht van Jans. BOM staat voor Bewust Ongehuwde Moeder. Haar personage begon in album 11. In dat album was ze zwanger en beviel ze van haar dochtertje Sientje. In de nakomende albums is ze vaak teruggekomen. Ze kwam dan vaak een tijdje op bezoek met Sientje en bleef logeren. In album 15, als Jan, Jans en de Kinderen een weekendje weg zijn, moet Hanna op het huis passen. Opa komt ook op bezoek en blijft later ook logeren. Opa moet echter niets van Hanna hebben. Ze is zowel feministisch als lesbisch, en daar heeft de conservatieve Opa toch wel grote moeite mee. Bovendien kan hij niet tegen haar plagerijen.
• Oma Stien is de moeder van Jans, die na een misgelopen huwelijk naar Amerika is geëmigreerd. Ze kan het goed vinden met Opa. Volgens Catootje praat Stien als Barry Stevens.

Overige menselijke personages

• Zwaantje is een zeer eigenzinnige, zwaar rokende en daarnaast erg lelijke schoonmaakster. In haar jeugd heeft ze allerlei mislukte studies gedaan. Ze heeft een tijdlang bij de familie Tromp thuis Jan geholpen met het huishouden, totdat ze door hem de deur uit werd gezet en vervolgens een rechtszaak probeerde aan te spannen. Zwaantjes vader is "Rare Arie", die een keer naast opa Tromp in het ziekenhuis heeft gelegen.
• Sientje is het dochtertje van Hanna. Ze is geboren in het huis van de Trompjes (album 11). Eigenlijk had Sientje 'Emmeline Germaine Hedy' moeten heten. Emmeline van Emmeline Pankhurst (Engelands eerste suffragette), Germaine vanGermaine Greer (een Australische feministe en schrijfster) en tot slot Hedy van Hedy d'Ancona (jarenlang lid geweest van de Eerste Kamer en de vroegere hoofdredactrice van het feministische blad Opzij). Maar Jan heeft haar de naam 'Sientje' gegeven, naar zijn oudtante Sien die ook haar steentje heeft bijgedragen aan de emancipatie van vrouwen. Sientje heeft later nog een aantal weken gelogeerd bij de familie. Hanna had toen een lat-relatie met een vriendin uitKeulen. Door de geboorte van Gertje zijn Hanna en Sientje in de strips overbodig geworden.
• Jean-Pierre is ooit de pianoleraar van Jans geweest. Hij is nooit meer teruggekomen nadat opa Tromp en Hanna hem als oplichter ontmaskerden toen hij Jans een veel te dure piano wilde verkopen.
• Jan Kruis geeft zichzelf naar goed stripgebruik Hitchcock-achtige figurantenrolletjes; in album 2 echter heeft hij twee gags lang een bijrol als striptekenaar die zijn gekoesterde Rooie Marietje moet verkopen om zijn schulden te kunnen betalen. Sindsdien is de klassieke Austin MG in het bezit van de familie Tromp. Na de overname door Studio Kruis kwamen Jan en Catootje de oorspronkelijke eigenaar weer tegen.

Dieren

• De Rode Kater: de kat van het gezin Tromp. Hij staat bekend om zijn filosofische kijk op het leven.
• Lotje is het teckeltje van de familie. Lotje heeft zich verschillende mensen of personages gevoeld. Na het lezen van een schoolboek van Karlijn over Napoleon heeft hij een album lang gedacht dat hij zelf Napoleon was. Het hele album droeg hij een steek, gemaakt van een oude krant. Hij heeft de Rode Kater en de siamees Loedertje vaak begroet met 'Bonjour, eenvoudige lieden'. In album 20 is hij van Napoleon overgegaan op Diego Armando Maradona en heeft hij nog een tijdje gedacht dat hij Sinterklaas was. In album 24 is Lotje weer zichzelf geworden. In een van de laatste albums was er nog sprake van Napoleon, maar dat veranderde voor twee pagina's in 'Superlotje'. Nu is Lotje weer gewoon zichzelf
• Loedertje: een Siamese poes.
• Kobus is de witte pony die Catootje cadeau krijgt als de familie naar Drenthe is verhuisd. Hij is gered van het slachthuis en krijgt een goed tehuis en een eigen stalletje bij Jan, Jans en de kinderen. Catootje is gek op hem maar heeft heel wat met haar pony te stellen. Zo houdt Kobus niet van een wasbeurt, verafschuwt hij drafbanen met hindernissen en gaat hij het liefst zijn eigen gang. Jeroentje moet niets van Kobus hebben maar met zijn onverschillige houding maskeert hij alleen maar dat hij eigenlijk bang is voor paarden. In album 8 wordt Jan door Kobus een vieze koude sloot ingetrokken en houdt daar een fikse verkoudheid aan over. "Bel de paardenslager maar, hij krijgt hem voor niets" luidt het zoveelste dreigement. En laat die nou toevallig klaar staan met een visitekaartje nadat Catootje genadeloos onderuit ging op het parcours. Pas wanneer zijn onwettig gebouwde stal op het punt staat te worden afgebroken vult Kobus zijn eerste solostrip met een spijtbetuiging. "Zelf geef ik niet veel om paardensport maar voor Catootje vind ik het sneu". In de daaropvolgende jaren is Kobus slechts op de achtergrond aanwezig om in tegenstelling tot de rest wel ouder te worden.

Tijd

De karakters in de strip worden, zoals gebruikelijk bij stripfiguren, niet ouder, maar zijn toch qua kleding en kapsel met hun tijd meegegaan. Ook deden later zaken als internet en de euro hun intrede in de verhalen. Er is dus enigszins sprake van een opschuivende tijdlijn.

In het negende album staat een aflevering (nr.391), waarin te zien is hoe de familie er in het jaar 2000 uit zou hebben gezien indien ze sinds hun introductie in 1970 wel zouden zijn verouderd. Bepaalde personages zoals Jan, Jans en de kinderen zijn nog aanwezig, maar andere personages zoals opa en de huisdieren van vroeger zijn verdwenen. Deze zijn dan namelijk allen overleden. Alle kinderen(Gertje is pas in album 23 geboren, dus die is niet te zien in die strip<zie onder>) zijn getrouwd en hebben zelf ook kinderen gekregen. Zo zijn Catootje en Jeroentje (die voor onderwijzer heeft gestudeerd, maar vooralsnog daar geen werk in heeft gevonden) niet getrouwd; ze wonen samen en hebben een tweeling gekregen die duidelijk overeenkomsten met hun ouders vertoont, maar qua schavuitengedrag een aantal stappen verdergaat. Karlijn is getrouwd met een zekere William die ze tijdens haar verpleegkundige opleiding op de Antillen heeft ontmoet. Samen hebben ze al twee kinderen. Jan en Jans, zelf reeds voorzien van grijze haren, hebben twee lapjeskaters en de teckel die in beeld te zien is, is een kleinzoon van Lotje.

Jan Kruis heeft later verteld dat hij wel een beetje een idee heeft hoe Gertjes leven er over 20 jaar uit zou zien. Hij zou samenwonen met de roodharige Susanne, waarmee hij al een dochter heeft, een roodharig baby'tje genaamd Ellen. Susanne zou een hele dikke buik hebben, en in verwachting zijn van een drieling. Gertje zou volhouden dat hij de drieling Edgar (naar de Rode Kater), Madelijntje (naar Susannes zus) en Jan wil gaan noemen.

Spin-offs

In 2009 kreeg Karlijn haar eigen serie in het maandblad Jetix Meiden Magazine (vijf pagina's); Karlijns Leven, de naam zegt het al, draait om het leven van Karlijn met haar vriendjes, vriendinnen en puber-problemen.

Sinds 5 januari 2010 filosofeert de Rode Kater ook in Spits.

Jan, Jans en de kinderen hebben ook een tekenfilm gehad. Deze serie had vaak veel grapjes rechtstreeks uit de strip gekopieerd.